Nhóm phóng viên TTXVN thường trú tại New Delhi đã có cuộc trao đổi đặc biệt với nhà báo Rudroneel Ghoshnhân dịp kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).
Theo nhà báo Rudroneel Ghosh, báo chí đang đối mặt với những thách thức to lớn trước làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) và sự bùng nổ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Các nền tảng truyền thông thế hệ mới đã trở thành công cụ cho sự thao túng thông tin. Nội dung trên mạng xã hội thường được ngụy trang dưới dạng tin tức, tạo ra những “sự thật” thay thế và cả những thông tin sai lệch trắng trợn. Trong bối cảnh này, các nhà báo gặp rất nhiều khó khăn khi thực hiện công việc một cách chuyên nghiệp. Họ đang hoạt động trong một môi trường mà công chúng không còn xem họ là nguồn tin cậy duy nhất. Thậm chí, nhiều người coi các nhà báo chỉ là một trong nhiều bên đang đưa ra “sự thật” của riêng mình. Chính vì vậy, các nhà báo phải nỗ lực gấp nhiều lần để giành lại niềm tin từ độc giả. Họ cần chứng minh tính xác thực và xây dựng mối quan hệ tin cậy với công chúng. Không chỉ đưa tin, các nhà báo còn cần minh bạch về quy trình thu thập và xử lý thông tin. Chỉ khi đó, báo chí chính thống và đáng tin cậy mới có thể tồn tại trong một thế giới ngập tràn thông tin như hiện nay.
 |
| Nhà báo Rudroneel Ghosh trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN thường trú tại New Delhi. Ảnh: TTXVN phát |
Về xu hướng chuyển đổi số hiện nay trong lĩnh vực báo chí, nhà báo Rudroneel Ghosh cho rằng có hai thách thức chính. Thứ nhất, các nền tảng tin tức trực tuyến thường không tuân thủ các tiêu chuẩn biên tập nghiêm ngặt như báo in truyền thống. Với mục tiêu thu hút sự chú ý nhanh chóng, nhiều nền tảng số ưu tiên tốc độ đăng tải hơn là độ chính xác, dẫn đến việc chất lượng nội dung và quy trình kiểm chứng thông tin bị xem nhẹ. Hệ quả là thường xuyên xảy ra sai sót, làm giảm uy tín và khiến độc giả nghi ngờ độ tin cậy của các nền tảng này. Giải pháp đặt ra là phải áp dụng các tiêu chuẩn biên tập nghiêm ngặt tương tự cho báo chí trực tuyến. Việc chậm đưa tin nhưng chính xác sẽ tốt hơn là nhanh nhưng sai.
Thứ hai, thách thức lớn nhất của chuyển đổi số là sự lan tràn của nội dung giả. Với sự hỗ trợ của AI và các công nghệ mới, những hình ảnh và video bị chỉnh sửa tinh vi có thể dễ dàng len lỏi vào các nền tảng tin tức, giả mạo dưới dạng thông tin thật. Do đó, cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa để loại bỏ các nội dung giả mạo và phát hiện những hành vi thao túng thông tin.
Đánh giá về vai trò của báo chí chính thống Việt Nam, ông Rudroneel Ghosh, cho rằng báo chí chính thống Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ truyền tải lập trường chính thức của Chính phủ Việt Nam đến cộng đồng quốc tế. Đặc biệt trong giai đoạn đại dịch COVID-19, báo chí Việt Nam đã phát huy vai trò hiệu quả khi kịp thời cung cấp thông tin minh bạch, góp phần giúp thế giới hiểu rõ cách Việt Nam ứng phó với dịch bệnh. Nhờ đó, Việt Nam đã được ghi nhận là một trong những hình mẫu trong công tác kiểm soát dịch và thành công này có sự đóng góp quan trọng từ báo chí nước nhà.
Tương tự, với các vấn đề quan trọng khác, báo chí Việt Nam cũng đã đóng vai trò rất nổi bật trong việc truyền đạt rõ ràng và mạnh mẽ quan điểm của đất nước. Đây là điều vô cùng quý giá đối với các học giả và nhà quan sát quốc tế, vì những thông tin như vậy thường không dễ tiếp cận qua truyền thông quốc tế chính thống. Do đó, báo chí Việt Nam, trong đó có Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN), đã thực sự làm rất tốt vai trò là một trụ cột truyền thông, truyền tải thông tin một cách thuyết phục và chính xác về chính sách và thành tựu của Việt Nam, đặc biệt là trên mặt trận kinh tế trong vài thập kỷ gần đây.
 |
| Đại biểu tham quan gian trưng bày ấn phẩm của Thông tấn xã Việt Nam tại Hội báo toàn quốc năm 2025. (Ảnh: Lê Đông/TTXVN) |
Trong bối cảnh thế giới không ngừng thay đổi và sự xuất hiện của những thách thức kể trên, ông Rudroneel Ghosh bày tỏ tin tưởng rằng báo chí Việt Nam, đặc biệt là TTXVN, sẽ tiếp tục phát huy vai trò chuyên nghiệp, giữ vững nguyên tắc báo chí sự thật và tiếp tục đóng góp tích cực vào việc truyền tải đúng đắn các chính sách, thành tựu và định hướng phát triển của đất nước.
Về cốt lõi của vấn đề báo chí ngày nay, theo ông Rudroneel Ghosh, hiện có một quan điểm khá phổ biến rằng báo chí không còn thực hiện đúng vai trò truyền thống của mình, mà ngày càng trở thành công cụ xây dựng “câu chuyện” - tức là định hướng dư luận theo một kịch bản có sẵn.
Để loại bỏ quan điểm này, ông đã nêu ra một trong những nguyên tắc cốt lõi mà Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh, đó là “báo chí phải phục vụ lợi ích của nhân dân”. Ông cho rằng nguyên tắc này đặc biệt cấp thiết trong bối cảnh hiện tại, khi báo chí không còn tập trung vào lợi ích người dân mà thay vào đó là những yếu tố như định hình dư luận, tuyên truyền, giải trí nông cạn hoặc thậm chí thao túng thông tin.
Trả lời cho câu hỏi làm sao để báo chí thực sự quay lại với sứ mệnh phụng sự nhân dân, nhà báo Rudroneel Ghosh nhấn mạnh: “Chúng ta cần chủ động tìm kiếm và phản ánh những câu chuyện, những nội dung thực sự gắn liền với đời sống, quyền lợi và nhu cầu của người dân. Đã đến lúc các cơ quan báo chí cần nhìn lại, đánh giá lại vai trò của mình và hướng đến một nền báo chí mang tính xây dựng. Việc kiên định với tư tưởng "lấy dân làm gốc" trong hoạt động báo chí theo tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh có thể trở thành một "lá chắn" hiệu quả trước nguy cơ bị thao túng thông tin và sự lan truyền của tin giả, đồng thời giúp giữ chân độc giả gắn bó với báo chí chính thống. Đó là con đường đúng đắn để báo chí duy trì giá trị và uy tín trong thế kỷ XXI./.
Ngọc Thúy - Quang Trung
