Sáng 16/6/2025, với 100% đại biểu có mặt tán thành (470/470), Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Trọng tâm của lần sửa đổi này là các quy định liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp (sửa đổi Điều 110, 111) và vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị – xã hội (sửa đổi Điều 9).
 |
| Sáng 16/6/2025, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, với 470/470 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành. |
Xem xét cả quá trình có thể thấy việc sửa đổi Hiến pháp lần này đã phản ánh sâu sắc ý chí, nguyện vọng của nhân dân, kết hợp giữa ý Đảng với lòng dân. Từ Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện từ ngày 1/7/2025 tới khi Quốc hội thông qua Nghị quyết hôm 16/6, Ủy ban Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã nhận được 280.226.909 lượt ý kiến tham gia về tất cả các nội dung với tỷ lệ tán thành đạt 99,75%. Việc này cho thấy sự quan tâm, ủng hộ, tinh thần trách nhiệm và sự đồng thuận rất cao của các tầng lớp nhân dân đối với mặt công việc hệ trọng của đất nước này. Quan trọng không kém là tất cả các ý kiến góp ý, theo phát biểu của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định hôm 16/6, dù là đa số hay thiểu số, đều được nghiên cứu, xem xét một cách đầy đủ, khách quan, kỹ lưỡng, không vì là ý kiến của thiểu số mà không được xem xét.
Bên cạnh đó phải thấy rằng những nội dung sửa đổi Hiến pháp nêu ra trong Nghị quyết đã thể hiện tư duy đổi mới có tính cách mạng trong tổ chức hệ thống chính trị và quản trị quốc gia. Điều 110 của Hiến pháp được sửa đổi quy định các đơn vị hành chính của Việt Nam từ ba cấp, sẽ tổ chức thành hai cấp, gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương do luật định (bỏ cấp quận, huyện). Đây là một sự thay đổi lớn, mang tính lịch sử, đặt nền móng tư pháp khởi đầu công cuộc cải cách sâu sắc về thể chế, triển khai cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy đúng như Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đề ra. Hệ thống chính trị mới phát triển theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Việc giảm bớt tầng nấc trung gian, đơn giản hóa thủ tục hành chính và trao quyền nhiều hơn cho địa phương theo tinh thần Nghị quyết sẽ giúp hệ thống vận hành linh hoạt hơn, hiệu quả hơn, đồng thời nâng cao năng lực điều hành của chính quyền địa phương. Đây chính là cơ sở quan trọng để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và bảo đảm sự minh bạch, hiệu quả trong quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.
 |
Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp cũng làm rõ vai trò cốt lõi của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ), nhấn mạnh vị trí của MTTQ Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân, tạo cơ sở pháp lý cho việc sắp xếp lại các tổ chức thành viên, giảm bớt sự trùng lặp trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm thống nhất và đồng bộ với cơ cấu tổ chức Đảng, phù hợp với mô hình tổ chức mới sau khi sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị-xã hội vào MTTQ Việt Nam. Cụ thể, theo Nghị quyết sửa đổi Điều 9 của Hiến pháp năm 2013, MTTQ Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; thể hiện ý chí, nguyện vọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; phản ánh ý kiến, kiến nghị của nhân dân đến các cơ quan nhà nước; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ngoài ra, Nghị quyết còn mang tới không gian phát triển với một cấu trúc mới của hệ thống chính trị Việt Nam. Mô hình tổ chức chính quyền, MTTQ mới sẽ đưa cán bộ gần với nhân dân và doanh nghiệp hơn. Rõ ràng, ở địa phương thì năng lực quản trị, trách nhiệm phục vụ và hiệu quả vận hành của bộ máy nhà nước được thể hiện rõ nét nhất. Trong khi đó, việc sắp xếp lại bộ máy lần này không đơn thuần sáp nhập các đơn vị, tổ chức hành chính, mà còn tái cấu trúc, mở rộng không gian phát triển của địa phương. Tỉnh mới mới được sáp nhập từ hai, ba đơn vị hành chính cũ sẽ có diện tích lớn hơn, dân số đông hơn, nguồn tài nguyên dồi dào hơn, vị trí chiến lược rõ nét hơn, và quan trọng là có thể thiết kế chiến lược phát triển quy mô lớn, dài hạn, đa chiều hơn. Cộng với việc loại bỏ tầng nấc trung gian không cần thiết, một không gian, một cục diện phát triển hiện đại sẽ được tạo ra, giúp đầu tư công hiệu quả hơn, thu hút vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI) mạnh mẽ hơn, và hạ tầng giao thông, công nghệ, văn hóa, y tế, giáo dục cũng sẽ được quy hoạch bài bản hơn.
Tựu trung lại, việc Quốc hội thông qua Nghị quyết là dấu mốc lịch sử trong việc hoàn thiện mô hình tổ chức tổng thể của hệ thống chính trị Việt Nam trong giai đoạn mới, tạo ra sự đồng bộ giữa việc hoàn thiện bộ máy công quyền và với việc hoàn thiện các khối, cơ quan trong hệ thống chính trị. Tuy nhiên, cần nhận thức rõ rằng dù mô hình đó như thế nào và vận hành ra sao thì điều mà người dân cần là cần những người đại diện có cả tài lẫn đức, có cả tâm lẫn tầm. Vì thế, khi bước ngoặt lịch sử đã được tạo ra thì cũng cần có những hành động lịch sử để có được bộ máy bao gồm những cán bộ vừa hồng vừa chuyên, không chỉ thực hiện tốt nhiệm vụ được giao mà khi cần thiết phải biết phản biện, không chỉ nhìn ra được những hạn chế của quyết sách, mà còn mạnh dạn đưa ra những phương án khả thi để điều chỉnh, sửa sai trong phạm vi chuyên môn và quyền hạn của mình để làm ích nước, lợi dân.
