 |
| Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân, sáng 17/5. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN |
Nghị quyết 198/2025/QH15 quy định “Nguyên tắc hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh”: Kế hoạch, kết luận thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh phải được công khai theo quy định của pháp luật. Miễn kiểm tra thực tế tại doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tuân thủ tốt quy định của pháp luật. Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các hành vi lạm dụng, lợi dụng thanh tra, kiểm tra để nhũng nhiễu, gây khó khăn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Trước đây, doanh nghiệp khốn khổ vì phải tiếp nhiều đoàn thanh tra, kiểm tra, vừa tốn kém thời gian, vừa phát sinh nhiều tiêu cực. Điều đáng nói, không ít cuộc thanh tra, kiểm tra thực hiện không đúng nguyên tắc, không đúng nội dung, tôn chỉ mục đích.
Với quy định thanh tra, kiểm tra không quá 1 lần/năm, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ giảm bớt gánh nặng và những khoản chi bất hợp lý.
Đây là dấu hiệu tích cực, thể hiện rõ quan điểm tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch cho doanh nghiệp, nhà đầu tư làm ăn chân chính; cũng là dấu hiệu tích cực nhằm tăng khả năng đối thoại giữa doanh nghiệp với các cơ quan quản lý nhà nước.
Thực tế cho thấy, doanh nghiệp bị “hành” dưới danh nghĩa thanh tra, kiểm tra đã tồn tại từ rất lâu. Tình trạng nhũng nhiễu, những khoản chi không chính thức cho các cuộc thanh tra, kiểm tra đã tạo ra một gánh nặng vô hình đối với doanh nghiệp, làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh và gây tâm lý e ngại khi mở rộng đầu tư.
Không ít doanh nghiệp than phiền, trong hoạt động sản xuất kinh doanh, họ ít nhận được sự hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước; đồng thời bày tỏ sự bức xúc trước tình trạng cơ quan quản lý nhà nước nào, cấp thừa hành nào cũng có thể thanh tra, kiểm tra, gây khó khăn, làm mất cơ hội làm ăn, kinh doanh của doanh nghiệp.
Có điểm chung là, mặc dù bị gây phiền nhiễu, nhưng rất ít doanh nghiệp dũng cảm lên án sự lạm quyền của cán bộ thanh tra, vì sợ bị làm khó trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Có hiện tượng lợi dụng hoạt động thanh tra, kiểm tra, cán bộ làm công tác này “đánh cắp” thông tin, thậm chí tung thông tin gây bất lợi cho doanh nghiệp với động cơ trục lợi. Thực trạng này buộc nhiều doanh nghiệp phải chấp nhận “sống chung” với thanh tra, kiểm tra để được yên ổn sản xuất, kinh doanh.
Tại các cuộc tiếp xúc, gặp gỡ với doanh nghiệp diễn ra thời gian gần đây, Thủ tướng Chính phủ từng nhiều lần nghe doanh nghiệp phản ánh, một năm họ phải tiếp đến cả chục đoàn thanh tra, chưa kể các cơ quan quản lý cấp địa phương, với cùng một nội dung thanh tra... Doanh nghiệp liên tục nhận được điện thoại, văn bản của cơ quan chức năng thông báo lịch sẽ “đến thăm”; theo kiểu cơ quan quản lý dàn hàng ngang vào kiểm tra, thanh tra, từ thuế, môi trường đến phòng cháy chữa cháy... Mỗi đợt thanh tra thường kéo dài cả tháng, thậm chí nhiều tháng, nội dung kiểm tra thường rất chồng chéo, trùng lặp. Có thời điểm, doanh nghiệp tiếp đoàn thanh tra này chưa xong, thì đoàn khác đã vào, mà nội dung làm việc na ná nhau… Thậm chí, cả cơ quan thuế, thanh tra tài chính, kiểm toán... cùng một lúc kiểm tra, thanh tra về nghĩa vụ thuế của một doanh nghiệp. Cơ quan nào cũng có thể “gõ cửa” thanh tra, kiểm tra, khiến lãnh đạo doanh nghiệp mất rất nhiều thời gian để đón tiếp, giải quyết, ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động sản xuất kinh doanh, gây nhiều hệ lụy cho đơn vị.
Ý kiến của nhiều lãnh đạo doanh nghiệp, hộ kinh doanh cho rằng, chỉ khi nào cán bộ, công chức thực sự tận tâm, đồng hành cùng doanh nghiệp, coi việc thành công hay thất bại của doanh nghiệp cũng là niềm vui hay nỗi buồn của doanh nghiệp, thì khi đó doanh nghiệp mới thoát khỏi sự phiền toái và yên tâm làm ăn.
Với những thay đổi căn bản về hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được quy định trong Nghị quyết số 198/2025/QH15 được xem là một bước ngoặt trong tư duy phát triển, không chỉ khẳng định vị thế và vai trò then chốt của kinh tế tư nhân, mà còn cam kết cải thiện môi trường thể chế, gỡ bỏ rào cản, tạo điều kiện để kinh tế tư nhân bứt phá trong giai đoạn mới.
