Qua 100 năm xây dựng và phát triển, Báo chí cách mạng Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. Từ góc nhìn của các chuyên gia nước ngoài, Báo chí Cách mạng Việt Nam đang tiếp tục khẳng định và phát huy vai trò chủ đạo, dẫn dắt trong kỷ nguyên mới.
Trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão mở ra nhiều cơ hội và thách thức, Báo chí cách mạng 100 năm tuổi cần định nghĩa lại vai trò: Không chỉ là nơi phát hành tin tức, mà còn là hệ sinh thái truyền thông đa phương tiện, đa nền tảng, có khả năng phục vụ đa dạng nhu cầu của công chúng hiện đại. Điều này đã được Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: kỷ nguyên mới đòi hỏi báo chí phải phát triển tương xứng, vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại
Theo nhận định của nhiều học giả và chuyên gia truyền thông quốc tế, nền báo chí Việt Nam là một hiện tượng hiếm hoi trên thế giới khi vẫn giữ vững bản lĩnh chính trị, đồng thời không ngừng đổi mới mạnh mẽ về nội dung, hình thức và công nghệ. Chủ tịch Hiệp hội Báo chí Mexico, ông Mouris Salloum George, nói rằng thông tin về Việt Nam do báo chí chính thống cung cấp không chỉ tạo dựng niềm tin mà còn trở thành nguồn tham chiếu quý giá cho cộng đồng quốc tế trong việc tìm hiểu về một đất nước kiên cường, vươn lên từ tro tàn chiến tranh để trở thành một hình mẫu phát triển bền vững.
 |
| Chủ tịch Hiệp hội Báo chí Mexico Mouris Salloum George trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN tại Mexico. Ảnh: Phi Hùng/PV TTXVN tại Mexico |
Từng có mặt ở Việt Nam những năm 1990, khi việc thu thập tin tức tại Việt Nam rất khó khăn, luôn phải chờ số báo ra ngày hôm sau, nhà báo Miyake Kazuhisa, nguyên Trưởng đại diện Kyodo News tại Hà Nội, không khỏi ngỡ ngàng khi đến giai đoạn 2010-2015, các trang tin như VietnamPlus, VNExpress đã mang tin tức đến công chúng gần như tức thời, phản ánh một Việt Nam năng động, hội nhập. Sự cởi mở và minh bạch trong các cuộc họp báo, cùng với sự đổi mới trong tư duy làm báo, đã nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Ông Miyake nhấn mạnh: " Báo chí Việt Nam đang hội nhập không chỉ về công nghệ mà còn trong tư duy và cách làm".
Ông Toshifumi Kitagawa, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt-Nhật tại Tokyo, cũng bày tỏ sự kinh ngạc khi thấy người dân Việt Nam theo dõi trực tiếp các sự kiện quốc gia trọng đại qua nền tảng truyền hình số, điều mà ngay cả một quốc gia công nghệ phát triển như Nhật Bản vẫn còn đang hoàn thiện. Với ông, sự phát triển của đội ngũ nhà báo, sự gia tăng vượt bậc của các phương tiện truyền thông và lượng thông tin đa chiều đã phản ánh sinh động một nền báo chí ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại, nhân văn.
Bên cạnh những cơ hội, báo chí nói chung đang đối mặt với thách thức chưa từng có từ công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và tình trạng tin giả lan tràn. Trước thực tế ấy, các chuyên gia quốc tế đồng thuận: báo chí chính thống cần là “pháo đài cuối cùng” bảo vệ sự thật, đạo đức và niềm tin công chúng. Theo nhà báo Elena Nikulina của Hãng tin quốc tế Sputnik, người có hơn 30 năm gắn bó với Việt Nam, tính kiểm chứng là “chất vàng” của báo chí chính thống, và đó chính là lý do độc giả vẫn đặt niềm tin vào những thương hiệu như TTXVN. Đồng quan điểm trên, ông Rudroneel Ghosh - Trợ lý cấp cao của Tổng biên tập tờ The Times of India - một nhà báo uy tín được trao giải Nhất Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ 6 vào năm 2020, chia sẻ: “Vai trò của báo chí là giữ vững vị trí là nơi xác thực thông tin, là điểm tựa cho sự thật".
 |
| Nhà báo Elena Nikulina. Ảnh: Tâm Hằng/PV TTXVN tại LB Nga |
Nhà báo Nhật Bản Miyake Kazuhisa nhấn mạnh trong thời đại mới, vai trò của các chuyên gia truyền thông và nhà báo lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Trách nhiệm của họ là cung cấp thông tin chính xác và trung thực. Giám đốc điều hành Hãng thông tấn quốc gia Malaysia (BERNAMA), bà Nur-ul Afida Kamaludin, thì khẳng định: “Báo chí vẫn là trụ cột của dân chủ, và nhà báo không chỉ là người truyền thông tin, mà còn là người gìn giữ sự thật giữa biển thông tin đầy nhiễu loạn”.
Dù AI có ưu thế vượt trội so với con người ở khả năng cập nhật thông tin và xử lý dữ liệu khổng lồ trong thời gian rất ngắn, nhưng công nghệ hiện đại này vẫn không thể thay thế vai trò cảm xúc, trực giác và tính sáng tạo, những yếu tố cốt lõi tạo nên sự khác biệt trong nghề làm báo. Ông Toshifumi Kitagawa nêu rõ: “AI là công cụ hữu ích, nhưng nhà báo mới là người chịu trách nhiệm cuối cùng trước công chúng. Ngôn ngữ báo chí phải trong sáng, đúng chuẩn và không thể bị hoán đổi bởi máy móc”. Ông David Grunewald chuyên gia báo chí tại Đại học Tự do Brussels (ULB) của Bỉ lại cho rằng“Tương lai của báo chí không phải là lựa chọn giữa con người hay máy móc, mà là sự cộng tác thông minh giữa hai yếu tố đó để phục vụ công chúng tốt hơn”.
Nhà báo Ngụy Vi – Trưởng Ban Việt ngữ của Đài Phát thanh và Truyền hình Trung ương Trung Quốc nhận định trong thời đại AI, truyền thông phải vượt lên vai trò truyền tải thông tin để trở thành người kiến tạo giá trị xã hội, bảo vệ đạo đức và gìn giữ trách nhiệm nghề nghiệp.
 |
| Nhà báo Rudroneel Ghosh trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN thường trú tại New Delhi. Ảnh: TTXVN phát |
Nhìn lại chặng đường phát triển 100 năm qua, nhiều chuyên gia quốc tế nêu bật Báo chí cách mạng Việt Nam được truyền cảm hứng từ tư tưởng và thực tiễn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong hoạt động báo chí gắn liền với chủ nghĩa Marx-Lenin và thích nghi với bối cảnh của đất nước. Giám đốc Hãng thông tấn quốc gia Cuba (ACN), nhà báo Norland Rosendo González ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh là "người khai sáng nền Báo chí cách mạng Việt Nam". Nhắc lại một trong những nguyên tắc cốt lõi mà Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh, đó là “báo chí phải phục vụ lợi ích của nhân dân”, nhà báo Rudroneel Ghosh nêu rõ việc kiên định với tư tưởng "lấy dân làm gốc" trong hoạt động báo chí theo tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh có thể trở thành một "lá chắn" hiệu quả trước nguy cơ bị thao túng thông tin và sự lan truyền của tin giả, đồng thời giúp giữ chân độc giả gắn bó với báo chí chính thống. Đó là con đường đúng đắn để Báo chí cách mạng Việt Nam duy trì giá trị và uy tín trong thế kỷ XXI, tiếp tục chuyển mình trong dòng chảy đổi mới để thực hiện sứ mệnh cao cả đồng hành cùng dân tộc trong kỷ nguyên mới./.
THANH PHƯƠNG - NGUYỄN HẰNG
