 |
| Đóng gói sản phẩm ngao xuất khẩu của Công ty CP Xuất nhập khẩu thuỷ sản Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: Lê Đông - TTXVN |
Theo số liệu do Tổng cục Thống kê công bố và được nhiều hãng tin quốc tế dẫn lại, đây là mức tăng cao nhất kể từ năm 2011, phản ánh khả năng thích ứng mạnh mẽ của nền kinh tế trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động.
Đáng chú ý, đà tăng này diễn ra ngay cả khi Mỹ chính thức áp thuế 20% đối với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, kể từ ngày 7/8. Hãng tin Reuters đưa ra dẫn chứng, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam tính đến hết tháng 9/2025 đạt hơn 680 tỷ USD, với thặng dư thương mại 16,8 tỷ USD. Lạm phát tháng 9/2025 duy trì ở mức 3,38%, thấp hơn mục tiêu 4,5–5% mà Chính phủ đặt ra, trong khi sản xuất công nghiệp quý III/2025 tăng 9,1%, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân 9 tháng đầu năm đạt mức cao nhất trong 5 năm.
Reuters cho biết, xuất khẩu của Việt Nam trong tháng 9/2025 giảm 1,7% so với tháng 8/2025, đánh dấu tháng thứ hai liên tiếp sụt giảm, chủ yếu do tác động của thuế quan mới từ Mỹ. Tuy nhiên, tính chung 9 tháng của năm nay, xuất khẩu sang Mỹ vẫn tăng 38% so với cùng kỳ năm 2024, nhờ sự tăng trưởng của các mặt hàng cà phê, hóa chất và linh kiện điện tử, bù đắp cho sự sụt giảm ở nhóm ngành hàng dệt may và da giày.
Trong quý III/2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 128,57 tỷ USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ năm trước, trong khi nhập khẩu đạt 119,66 tỷ USD, tăng 20,2%, giúp Việt Nam duy trì thặng dư thương mại 8,91 tỷ USD.
Giới quan sát quốc tế nhận định, kết quả này phản ánh khả năng xoay chuyển linh hoạt của ngành sản xuất Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực điện tử, hóa chất và năng lượng tái tạo – những ngành đang hưởng lợi từ xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu và các chính sách thuế ưu đãi song phương.
Theo phân tích từ trang mạng ainvest.com (Mỹ), Việt Nam duy trì tốt đà phục hồi nhờ ba động lực chính, bao gồm: vốn FDI tiếp tục tăng, du lịch quốc tế phục hồi mạnh mẽ và tiêu dùng nội địa và tín dụng tăng trưởng tích cực. Ngoài ra việc lạm phát tiếp tục được kiểm soát ở mức thấp giúp người tiêu dùng có thêm dư địa chi tiêu, góp phần giữ ổn định tổng cầu trong nước.
Ainvest.com khẳng định, trong bối cảnh xuất khẩu truyền thống chịu tác động từ thuế Mỹ, Việt Nam đang nổi lên như một trung tâm năng lượng tái tạo mới của châu Á. Chỉ số PMI sản xuất tháng 9/2025 đạt 50,4 điểm, phản ánh tâm lý “lạc quan thận trọng” của doanh nghiệp. Ngành năng lượng sạch, đặc biệt là điện mặt trời và điện gió, đang trở thành điểm sáng. Mặc dù Viện Nghiên cứu Kinh tế Năng lượng và Phân tích Tài chính (IEEFA) có trụ sở tại Mỹ cảnh báo rủi ro từ thuế chống bán phá giá và cơ chế đấu giá cạnh tranh, nhưng giới đầu tư vẫn đánh giá Việt Nam có lợi thế so sánh rõ rệt nhờ nguồn tài nguyên dồi dào, chi phí cạnh tranh và môi trường đầu tư ổn định.
Tuy nhiên, một số tổ chức quốc tế uy tín lưu ý, Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với một số rủi ro trong những tháng còn lại của năm. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tác động của thuế quan Mỹ sẽ lan tỏa dần trong quý IV/2025, khi các đơn hàng xuất khẩu bắt đầu phản ánh chi phí gia tăng. IMF ước tính thuế 20% có thể khiến GDP giảm 0,5–0,7 điểm phần trăm, nếu không được bù đắp bởi đầu tư công và tiêu dùng nội địa.
Ngoài ra, nợ hộ gia đình tăng nhanh khiến người tiêu dùng có xu hướng thắt chặt chi tiêu, ưu tiên tiết kiệm và trả nợ. Dữ liệu từ công ty nghiên cứu thị trường NielsenIQ chỉ ra rằng, mức chi tiêu trung bình của hộ gia đình tại Việt nam đã tăng 6,5% so với cùng kỳ 2024, nhưng tập trung vào nhu yếu phẩm, y tế và giáo dục, trong khi chi cho hàng hóa xa xỉ giảm đáng kể.
Các tổ chức quốc tế như World Bank, ADB và OECD dự báo tốc độ tăng trưởng của Việt Nam sẽ chậm lại trong quý IV/2025, khi nhu cầu toàn cầu yếu đi và tác động của thuế quan Mỹ rõ nét hơn. Tuy nhiên, kịch bản cơ sở vẫn cho thấy Việt Nam tiếp tục nằm trong nhóm các nền kinh tế dẫn đầu châu Á, với tăng trưởng cả năm 2025 ước đạt 6,6–7%, cao hơn đáng kể so với nhiều nền kinh tế mới nổi khác.
Chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) Nguyễn Bá Hùng cho biết ngân hàng này trong bản cập nhật dự báo kinh tế mới nhất (công bố ngày 30/9) đã quyết định điều chỉnh nâng dự báo tăng trưởng cả năm 2025 của Việt Nam. Ông lý giải động thái này dựa trên nhiều yếu tố tích cực của nền kinh tế, trong đó điểm nhấn quan trọng là hoạt động xuất khẩu và đầu tư nước ngoài tiếp tục tăng, bất chấp ảnh hưởng từ thuế quan của Mỹ.
Chuyên gia Nguyễn Bá Hùng nói: "Một trong số dấu hiệu tích cực là mức chịu thuế của Việt Nam không thiệt hơn nhiều so với các đối tác thương mại trong khu vực, giúp phát huy lợi thế cạnh tranh”.
Theo nhận định từ giới chuyên gia quốc tế, nếu Việt Nam duy trì ba trụ cột chính – FDI ổn định, tiêu dùng nội địa bền vững và đầu tư công hiệu quả, đồng thời đẩy nhanh chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi số, thì mục tiêu tăng trưởng cả năm 2025 mà Chính phủ đề ra vẫn có thể đạt được trong kịch bản thuận lợi.
Giám đốc Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, Campuchia và Lào, Mariam Sherman, khuyến nghị: "Với tỉ lệ nợ công thấp, Việt Nam có dư địa tài khóa dồi dào. Nếu được thực hiện hiệu quả, đầu tư công sẽ vừa giải quyết những bất cập hạ tầng, vừa tạo thêm việc làm. Song, Việt Nam cần thúc đẩy cải cách mạnh mẽ hơn nữa để củng cố dịch vụ thiết yếu, xây dựng nền kinh tế xanh, phát triển vốn con người và đa dạng hóa thương mại - đây chính là những yếu tố then chốt giúp Việt Nam giảm thiểu rủi ro toàn cầu và duy trì tăng trưởng dài hạn".
Hầu hết các đánh giá quốc tế đều nhìn nhận tăng trưởng 8,23% trong quý III/2025 là minh chứng rõ ràng cho sức chống chịu và năng lực thích ứng của nền kinh tế Việt Nam giữa bối cảnh thương mại toàn cầu biến động. Nhưng để đạt mục tiêu tăng trưởng 8,5% cho cả năm, Việt Nam cần tiếp tục tái cơ cấu mô hình tăng trưởng, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu thâm dụng lao động và chuyển dịch sang nền kinh tế dựa trên công nghệ, năng lượng sạch và đổi mới sáng tạo.
Nếu thực hiện thành công, Việt Nam không chỉ là “bên hưởng lợi” từ quá trình dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, mà sẽ trở thành một mắt xích chủ động – kiến tạo chuỗi giá trị công nghiệp mới của châu Á./.
