Theo Chủ tịch CCJ, công nghệ AI và xu thế chuyển đổi số là chủ đề nhận được sự quan tâm phổ biến của báo giới Campuchia và các phóng viên chuyên nghiệp. Trong hai thập niên gần đây, báo chí ở Campuchia có vai trò quan trọng trong việc chuyển tải thông tin, có thể nói là độc quyền. Tuy nhiên vài năm gần đây, công nghệ kỹ thuật số và mạng xã hội gắn liền với xu thế báo chí công dân đang có những tiến triển đáng kể.
Nhà báo kỳ cựu người Campuchia lý giải rằng, trước đây, khi công chúng muốn tiếp cận thông tin thì họ phải chờ nguồn tin từ các phóng viên chuyên nghiệp, nhưng bối cảnh hiện nay đã khác. Giờ đây, khi ai ai cũng đều có điện thoại thông minh và/hoặc Ipad để ghi lại các sự kiện theo cảm nhận của chính họ, việc đáp ứng nhu cầu thông tin của công chúng cần phải đảm bảo các tiêu chí như nhanh chóng, kịp thời, chính xác và đáng tin cậy.
Ngoài ra, việc công chúng giờ đây đã thay đổi thói quen tiếp cận thông tin cũng đang tạo ra những thách thức lớn cho các phóng viên. Chủ tịch CCJ nói: “Chúng ta biết rằng báo chí sống được là nhờ vào thương mại và lượng độc giả quan tâm đến bài viết, đọc báo, xem và nghe đài. Giờ đây, ai cũng có thể làm tin, đặc biệt là các doanh nghiệp, khiến thu nhập của phóng viên chuyên nghiệp giảm dần. Đó thực sự là thách thức lớn của báo chí chuyên nghiệp ở thời điểm hiện nay.”.
Không chỉ vậy, theo ông Puy Kea, sự xuất hiện và phổ biến của công nghệ AI và các nền tảng kỹ thuật số đã trở thành một thách thức mới của báo chí chuyên nghiệp. Bởi người dân, vốn không phải là phóng viên chuyên nghiệp nhưng họ cũng biết sử dụng AI và có khả năng sản xuất thông tin nhanh như báo chí. Trong bối cảnh đó, báo chí chuyên nghiệp phải nỗ lực khẳng định và tái khẳng định tầm quan trọng đối với công chúng trong nước, khu vực và thế giới, để duy trì niềm tin ở những người làm báo chuyên nghiệp, dù rằng việc đưa tin đôi khi chậm hơn báo chí công dân và mạng xã hội.
 |
| Chủ tịch CCJ Puy Kea trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN tại Phnom Penh nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025). Ảnh: Quang Anh - PV TTXVN tại Campuchia. |
Theo ông Puy Kea, khi phóng viên chuyên nghiệp đưa tin, thông tin của họ được chuyển tải trên mọi góc cạnh với góc nhìn nghiệp vụ, thể hiện qua cách lựa chọn ngôn từ, hình ảnh, kỹ năng chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp. Trước khi đưa mỗi bản tin hay bài viết, họ đã xác tín, kiểm chứng nhiều lần với rất nhiều nguồn tin khác nhau, tạo nên giá trị thông tin trung thực của người làm báo chuyên nghiệp. Về điều này, mạng xã hội hay báo chí công dân chưa thể làm được. “Ở chiều ngược lại, người dùng mạng xã hội hay báo chí công dân thường không đối chiếu, kiểm chứng thông tin nhiều. Họ phát ngay những gì mà họ cho là tin tức. Đó là vấn đề lớn đối với xã hội mà chúng ta gọi là tin giả hay fake news.”.
Về công nghệ AI, Chủ tịch CCJ cho rằng đây công nghệ tân tiến của thời hiện đại và liên tục phát triển theo xu thế thời đại, giúp cuộc sống con người ngày càng nhàn hạ hơn trong rất nhiều lĩnh vực, trong đó có báo chí. Đối với các phóng viên chuyên nghiệp, các ứng dụng AI hỗ trợ rất nhiều, giúp thực hiện một bài viết chỉ vài chục phút chứ không mất hàng giờ, cả ngày, hay cả tuần như trước đây. Tuy nhiên, AI cũng không thể hỗ trợ hoàn toàn mà yêu cầu người dùng phải có kiến thức chuyên môn và tìm hiểu thêm để bổ sung, hoàn thiện những khiếm khuyết đó. “Điểm yếu của AI là chỉ nhận biết những gì đã diễn ra từ trước đến nay chứ không thể đoán định tương lai, xuất phát từ cơ chế thu thập, tổng hợp số liệu, dữ liệu về những gì đã diễn ra”, ông nói.
Trở lại với nghề báo, người đứng đầu CCJ cho rằng nếu phóng viên biết sử dụng đúng cách, khả năng hỗ trợ của AI là vô cùng to lớn, nhưng ngược lại, đây cũng là con dao hai lưỡi. Bên cạnh đó, AI cũng tạo ra rất nhiều tin giả do ai cũng làm được, ai cũng có thể sử dụng để sản xuất những câu chuyện, hình ảnh giả, thông tin giả...
Trong bối cảnh đó, nhà báo Puy Kea tin rằng đây là thời điểm quan trọng để công chúng tin vào phóng viên chuyên nghiệp. Công chúng có thể xem sản phẩm AI, người dân có quyền tiếp cận mọi dạng thức thông tin theo mong muốn của mình, nhưng đối với thông tin chính thức, báo chí truyền thống hay chuyên nghiệp, gắn với tên tuổi phóng viên rõ ràng và cơ quan truyền thông cụ thể mới là nguồn thực sự đáng tin cậy. Ông nhắn gửi: “Công chúng cứ xem, cứ đọc tin trên mạng xã hội hay các nền tảng khác nhưng xin đừng lấy đó làm chuẩn mực, nhất thiết cần tham chiếu thông tin từ báo chí chuyên nghiệp”./.
