Âm nhạc dân tộc được bảo tồn và phát triển trong đời sống

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, văn hóa dân tộc là vốn quý, là chìa khóa và bệ đỡ cho nền văn hóa một nước. Phải biết nâng niu, quý trọng văn hóa dân tộc mới có khả năng khai thác và phát triển nó lên. Người thường nhắc nhở những người làm công tác văn hóa, đặc biệt là các nghệ sĩ trẻ về thái độ trân trọng đối với văn hoá dân tộc. “Thanh niên phải chịu khó học. Âm nhạc của dân tộc ta rất độc đáo. Bác đã đi nhiều nước trên thế giới nhưng Bác vẫn nhớ các câu hát của dân ta. Ta có nhiều câu hát dân ca hay lắm. Bây giờ phải khai thác và phát triển nó lên”.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác kính yêu, chúng ta có âm nhạc kháng chiến mà trong nhiều tác phẩm đã thể hiện sự kế thừa như: “Hành quân xa”, “Giải phóng Điện Biên”... mang âm hưởng dân gian từ nhạc cổ. Hầu hết ca khúc thời kỳ ấy lấy chất liệu âm nhạc từ chèo của Đồng bằng Bắc Bộ, dân ca của các dân tộc miền núi như Thái, Tày, Mông... Qua đó, phản ánh lực lượng văn nghệ sĩ sáng tác cho kháng chiến đã bám rất sát với thực tế của đất nước, cuộc kháng chiến và sống với nhân dân.

Âm nhạc dân tộc như một thứ vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Giá trị âm nhạc truyền thống dân tộc của Việt Nam đi vào đời sống và tạo nên dòng chảy xuyên suốt từ Bắc vào Nam.

Đáng mừng hơn là âm nhạc truyền thống không chỉ được bảo tồn, gìn giữ trên các sân khấu chuyên nghiệp mà còn được bảo tồn và phát triển trong đời sống; trong thế hệ trẻ.

Tại Hội thảo khoa học quốc gia Văn hoá, văn nghệ dân gian Việt Nam sau ngày đất nước thống nhất (1975-2025), các chuyên gia lưu ý rằng, không ít phong tục, tập quán hay những di sản văn hoá dân gian của dân tộc, từ nghi thức tín ngưỡng, lễ hội, đến dân ca, dân vũ… đứng trước nguy cơ mai một.

Điều này đặt ra trách nhiệm lớn cho những người làm công tác sưu tầm, nghiên cứu và bảo tồn di sản văn hoá, văn nghệ dân gian, cũng như trách nhiệm của những nhà quản lý trong quá trình hoạch định, xây dựng chính sách, làm sao để vừa có thể bảo tồn, gìn giữ được giá trị di sản, vừa phát triển di sản văn hoá văn nghệ dân gian lan toả đến với cộng đồng.

Và "bài toán" này phần nào tìm được lời giải đầy sáng tạo, cá tính, với độ phủ sóng và hiệu ứng thành công từ những gương mặt nghệ sĩ trẻ như Hòa Minzy, Đức Phúc. Trước đó, thị trường âm nhạc cũng ghi tên Phương Mỹ Chi khi cô đem đến các sân khấu nhiều tác phẩm được làm mới từ chất liệu âm nhạc dân gian./.

Phương Dung - Thu Hạnh