 |
| Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Nhà giáo. |
| Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN |
Luật Nhà giáo vừa chính thức được thông qua tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, quy định đầy đủ về vị trí pháp lý, quyền, nghĩa vụ và các chính sách dành cho giáo viên. Mong muốn của nhà giáo cả nước là sau khi có hiệu lực (từ ngày 1/1/2026), Luật sớm đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả, giá trị trong thực tiễn, trở thành “điểm tựa” thực sự của đội ngũ giáo viên.
Cải thiện chính sách tiền lương, chế độ đãi ngộ
Một trong những điểm nổi bật của Luật Nhà giáo được đội ngũ giáo viên mong đợi là những quy định về chính sách tiền lương và chế độ đãi ngộ, thu hút, giữ chân nhà giáo gắn bó với nghề.
Ông Vũ Minh Đức, Cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết: Khi xây dựng Luật Nhà giáo, cơ quan soạn thảo mong muốn cụ thể hóa tối đa những chủ trương của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là về chính sách tiền lương. Luật quy định rõ tại điểm b khoản 1 Điều 23 quy định “Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp” và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này. Đây là căn cứ quan trọng để Chính phủ có những quy định điều chỉnh liên quan đến tiền lương của nhà giáo, bảo đảm chủ trương “xếp cao nhất”.
Trên cơ sở đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo. Dự thảo dự kiến tham mưu Chính phủ sắp xếp lại bảng lương cho một số chức danh như giáo viên mầm non, phổ thông, dự bị đại học, giáo dục nghề nghiệp hạng IV… để bảo đảm thống nhất về bảng lương áp dụng với các chức danh nghề nghiệp viên chức nhà giáo và viên chức các ngành, lĩnh vực khác; đồng thời, bảo đảm mức sống của nhà giáo, giúp nhà giáo an tâm công tác, cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.
Đồng thời, hệ số lương đặc thù từ 1,1 đến 1,6 sẽ được áp dụng tùy theo cấp học, trình độ đào tạo, bảo đảm lương nhà giáo cao hơn so với viên chức cùng bảng lương ở các lĩnh vực khác; thu hẹp khoảng cách giữa giáo viên trẻ và giáo viên lâu năm.
 |
| Giáo viên và học sinh Trường THPT Nguyễn Du, huyện Sông Hinh (Phú Yên). |
| Ảnh: Tường Quân – TTXVN |
Bên cạnh đó, Luật Nhà giáo còn dành nhiều nội dung cụ thể để thu hút và bảo đảm công bằng với nhà giáo làm việc trong điều kiện khó khăn. Cụ thể, điểm c khoản 1 Điều 23 Luật Nhà giáo quy định “Nhà giáo cấp học mầm non; nhà giáo công tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn; nhà giáo dạy trường chuyên biệt; nhà giáo thực hiện giáo dục hòa nhập; nhà giáo ở một số ngành, nghề đặc thù được hưởng chế độ tiền lương và phụ cấp cao hơn…”.
Luật cũng lần đầu tiên quy định chính sách hỗ trợ và thu hút, trọng dụng đối với tất cả nhà giáo, không phân biệt công lập hay ngoài công lập. Theo đó, nhà giáo được hưởng chế độ trợ cấp theo tính chất công việc, theo vùng; được hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, chăm sóc sức khỏe định kỳ, phụ cấp lưu động khi thực hiện công tác xóa mù chữ, phổ cập giáo dục, biệt phái, dạy tăng cường, dạy liên trường, dạy ở các điểm trường. Ngoài ra, nhà giáo công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn được thuê nhà ở công vụ hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà nếu không có chỗ ở tập thể.
Luật Nhà giáo còn quy định hai chính sách nghỉ hưu đặc thù. Thứ nhất, giáo viên mầm non có nguyện vọng có thể nghỉ hưu sớm hơn tuổi quy định trong điều kiện bình thường. Quy định này đáp ứng tâm tư, nguyện vọng của đội ngũ giáo viên mầm non suốt thời gian qua và nhận được sự đồng thuận cao.
 |
| Giáo viên mầm non nếu có nguyện vọng sẽ được nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 năm |
| Ảnh minh họa: Lê Xuân-TTXVN |
Thứ hai, để giữ chân người có trình độ cao, nhà giáo có học hàm giáo sư, phó giáo sư, trình độ tiến sĩ hoặc làm trong ngành, lĩnh vực chuyên sâu có thể nghỉ hưu muộn hơn. Chính sách này góp phần cụ thể hóa chủ trương thu hút, tuyển dụng và giữ chân nhân lực về khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong hệ thống chính trị. Đây cũng là cơ sở để Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành hoặc tham mưu Chính phủ ban hành các quy định, hướng dẫn chi tiết về tiền lương, chế độ ưu đãi, thể hiện sự tôn vinh của xã hội, chăm lo của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đối với đội ngũ nhà giáo.
Niềm vui lớn của đội ngũ giáo viên
Cô Lê Thị Thanh Huyền, giáo viên Tiếng Anh, Trường Tiểu học Châu Sơn, Ba Vì (Hà Nội) cho rằng: “Quy định về mức lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống bảng lương sự nghiệp có ảnh hưởng thiết thực đối với giáo viên. Đây không chỉ là chế độ đãi ngộ về vật chất mà còn là sự khẳng định vị thế nghề giáo trong xã hội. Tại các trường nông thôn như nơi tôi công tác, nhiều giáo viên vẫn đang chật vật với mức thu nhập thấp, trong khi áp lực nghề nghiệp ngày càng tăng. Nếu chính sách này được thực hiện đúng lộ trình và minh bạch sẽ tạo động lực rất lớn để giáo viên yên tâm cống hiến và phát triển chuyên môn lâu dài”.
Cùng với chính sách tiền lương, cô Thanh Huyền cũng mong muốn được tiếp cận nhiều hơn với các chương trình bồi dưỡng chuyên sâu, thiết thực, phù hợp với đặc thù môn học và vùng miền. Với môn Tiếng Anh, việc cập nhật công nghệ và phương pháp giảng dạy hiện đại là rất quan trọng. Vì thế, cô Huyền hy vọng sẽ có thêm cơ chế hỗ trợ học lên cao học, không nhất thiết là sự hỗ trợ về tài chính mà điều giáo viên cần là tạo điều kiện về thời gian để đi học, ưu tiên phát triển nghề nghiệp cho giáo viên trẻ ở vùng nông thôn và một lộ trình luân chuyển hợp lý để giáo viên có điều kiện làm việc tốt hơn sau một thời gian cống hiến tại các địa bàn khó khăn.
Với 10 năm gắn bó với nghề, cô Phạm Thị Lan, giáo viên Trường Mầm non Sắc màu tuổi thơ (Hà Nội) bày tỏ: “Là giáo viên mầm non tư thục, tôi chưa bao giờ nghĩ sẽ có ngày mình được gọi là “nhà giáo” đúng nghĩa. Nay Luật Nhà giáo được thông qua, xác lập vị trí pháp lý đầy đủ cho nhà giáo trong cả cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập. Những giáo viên ngoài công lập được thừa nhận là một người hành nghề đặc thù, có chuẩn nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ tương đồng, không chỉ là người lao động theo hợp đồng như trước. Đây thực sự là một niềm vui lớn đối với giáo viên tư thục, là động lực để chúng tôi tiếp tục gắn bó với nghề, yên tâm công tác”.
 |
| Luật Nhà giáo được thông qua, xác lập vị trí pháp lý đầy đủ cho nhà giáo trong cả cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập. |
| Ảnh minh họa: Thanh Tùng - TTXVN |
Tiến sĩ Vũ Thị Minh Huyền, Học viện Y - Dược học cổ truyền Việt Nam chia sẻ: “Là một viên chức trong ngành Giáo dục, tôi hiểu rõ áp lực của giáo viên hiện nay. Chương trình mới, sách giáo khoa mới, phương pháp mới… cùng khối lượng việc hành chính tăng nhanh khiến không ít đồng nghiệp cảm thấy kiệt sức, thậm chí mất phương hướng. Thêm vào đó, các vụ việc xúc phạm, bạo lực học đường hay những chỉ trích phiến diện trên mạng xã hội càng khiến nghề giáo trở nên nhạy cảm và mong manh hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh ấy, Luật Nhà giáo ra đời như một “liều thuốc bổ tinh thần”, là chỗ dựa pháp lý giúp người thầy yên tâm dấn thân, không còn cảm thấy bị bỏ rơi hay đơn độc”.
Tuy nhiên, Tiến sĩ Vũ Thị Minh Huyền cũng bày tỏ: Hiệu quả của Luật Nhà giáo không chỉ nằm ở nội dung mà phụ thuộc vào cách triển khai trong thực tế. Để luật đi vào cuộc sống, cần sớm ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể, bố trí đầy đủ ngân sách thực hiện, nhất là tiền lương và chế độ cho giáo viên, tránh rơi vào tình trạng “luật khung - chờ hướng dẫn”. Các địa phương cần minh bạch trong chi trả phụ cấp, nhất là cho vùng khó khăn, đẩy nhanh tuyển dụng, đảm bảo đủ giáo viên chất lượng./.
