Bài 1: Quyền thiêng liêng của dân tộc
“Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước nhà hoàn toàn độc lập, dân tộc ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Câu nói giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi tiếp các nhà báo nước ngoài đầu năm 1946, không lâu sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, đã khái quát hóa mục tiêu, lý tưởng chiến đấu cả cuộc đời cách mạng của vị Cha già dân tộc. Đó là mong muốn về một nền độc lập toàn vẹn gắn liền với hạnh phúc của nhân dân, cũng là lý do khiến Người lựa chọn chủ nghĩa cộng sản làm con đường giải phóng dân tộc, xây dựng đất nước.
Theo ông Garis Djoumez, nhà sử học người Bỉ chuyên về quan hệ quốc tế và tiểu sử học, trong khi nhiều lãnh tụ cùng thời với Chủ tịch Hồ Chí Minh xem chủ nghĩa cộng sản là mục tiêu tối thượng, thì đối với Người, đó là công cụ để phục vụ cho mục tiêu lớn hơn: Giải phóng dân tộc. Độc lập dân tộc không phải khát vọng nhất thời mà trở thành mục tiêu xuyên suốt, định hình mọi chiến lược, mọi cuộc đấu tranh và mọi quyết sách quan trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho cách mạng Việt Nam. Chính cách tiếp cận đó giúp Người giữ một thái độ thực tiễn và linh hoạt, không giáo điều khi vận dụng chủ nghĩa cộng sản cho con đường cách mạng của Việt Nam; quy tụ lòng dân không phải bằng những lý thuyết trừu tượng, mà bằng tinh thần yêu nước sâu sắc, hun đúc nên một phong trào cách mạng thống nhất và bền bỉ. “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, đó là tư tưởng mang tầm chân lý, và Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, tự nhiên và bất khả xâm phạm của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc.
 |
| Ngày 5/6/1911, tại Bến Nhà Rồng, người thanh niên Nguyễn Tất Thành (lúc đó lấy tên là Văn Ba) lên con tàu Đô đốc Latouche Tréville (Admiral Latouche Tréville) để bắt đầu hành trình sang Pháp, mở đầu cho con đường tìm đường cứu nước. Ảnh: TTXVN phát. |
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội - trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự phát triển của chủ nghĩa xã hội là phải làm cho dân giàu, nước mạnh, đồng bào an lạc, hạnh phúc, đời sống vật chất và tinh thần được cải thiện, nhân dân được tự do, được hưởng lợi từ sự phát triển của khoa học và công nghệ. Xây dựng chủ nghĩa xã hội nhằm mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" chính là cách để củng cố và phát triển nền độc lập một cách vững chắc. Theo học giả người Thái Lan Songrit Pongern, đây là di sản có giá trị to lớn và quan trọng đối với sự phát triển của Việt Nam, để đến ngày nay tư tưởng của Hồ Chủ tịch vẫn là nền tảng, là ánh sáng soi đường cho Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc xây dựng chính sách, thực hiện kế hoạch để phát triển đất nước theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh. Tư tưởng độc lập, tự chủ hàm chứa ý nghĩa sâu sắc về tình yêu thương, niềm tin và sự thịnh vượng đã trở thành “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt của Việt Nam từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cho đến hôm nay.
Ngày nay, khi đất nước bước vào kỷ nguyên hội nhập và phát triển, ngọn cờ độc lập dân tộc vẫn còn vẹn nguyên ý nghĩa. Không chỉ là toàn vẹn lãnh thổ, độc lập được thể hiện ở sự tự chủ về kinh tế, văn hóa, là khả năng tự quyết định con đường phát triển của mình mà không bị phụ thuộc vào bất kỳ thế lực bên ngoài nào. Trong hành trình 80 năm của nước Việt Nam độc lập, 50 năm thống nhất và 40 năm tiến hành Đổi mới, các thế hệ lãnh đạo đất nước qua các thời kỳ luôn kiên định đi theo con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn. Tính đúng đắn của con đường ấy đã được chứng minh bằng những kết quả thực tế trong phát triển kinh tế, xã hội, ngoại giao Việt Nam. Từ một quốc gia từng là thuộc địa nay trở thành hình mẫu phát triển cả về chính trị, kinh tế và ngoại giao, Việt Nam hôm nay là minh chứng hùng hồn cho tầm nhìn xa và tư duy chính trị vượt thời đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mô hình phát triển của Việt Nam, đặc biệt là khả năng kết hợp giữa tăng trưởng kinh tế với bảo vệ chủ quyền quốc gia, được các chuyên gia quốc tế đánh giá cao. Ông Miguel Mejía, Tổng Bí thư Phong trào Cánh tả thống nhất (MIU) Cộng hòa Dominicana cho rằng Việt Nam đã chứng minh rằng một quốc gia có thể hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu mà vẫn giữ vững định hướng phát triển độc lập.
Dưới góc nhìn của các chuyên gia quốc tế, đường lối "ngoại giao cây tre" mà Việt Nam đang triển khai được xem là minh chứng rõ ràng cho phương cách bảo vệ độc lập tự chủ trong thế giới toàn cầu hóa hiện nay. Đó là mô hình mềm dẻo, kiên cường, linh hoạt tùy theo tình hình quốc tế, song vẫn giữ được cốt lõi lợi ích dân tộc. Giáo sư Go Ito, nghiên cứu viên cao cấp thuộc Đại học Meiji đánh giá thái độ mềm dẻo nhưng kiên quyết, và trên hết là việc thực hiện các chính sách, là điều hết sức cần thiết cho sự phát triển của đất nước. Với Việt Nam, đường lối “ngoại giao cây tre” linh hoạt ở chỗ luôn chú trọng vào bản chất kép của hợp tác và đấu tranh. Đó chính là sự kế thừa rõ nét tư duy chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời đại toàn cầu hóa, thể hiện qua năng lực của Việt Nam trong điều phối khéo léo giữa các cực quyền lực toàn cầu, mà không bị cuốn vào vòng xoáy lệ thuộc ý thức hệ. Nhà sử học người Bỉ Djoumez nhận định Việt Nam đang giữ được thế cân bằng một cách mềm dẻo, nhưng đầy bản lĩnh, đúng như hình ảnh cây tre Việt Nam “gió lay mà không gãy”.
Đặt trong bối cảnh hiện nay, thông điệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” không chỉ là lời kêu gọi đấu tranh mà còn là triết lý phát triển sâu sắc, nhắc nhở các dân tộc phải luôn cảnh giác trước mọi hình thức can thiệp từ bên ngoài. Để duy trì và phát huy độc lập dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa là một thách thức lớn, đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và quan trọng nhất là tinh thần đoàn kết của toàn dân. Theo ông Pallab Sengupta - Bí thư Trung ương, Trưởng Ban đối ngoại Đảng Cộng sản Ấn Độ (CPI), Chủ tịch Hội đồng Hòa bình thế giới, trong thời đại chia rẽ toàn cầu, kinh nghiệm của Việt Nam cho thấy sự đoàn kết dưới tầm nhìn tiến bộ có thể rèn luyện khả năng phục hồi trước sự can thiệp từ bên ngoài, các cú sốc kinh tế và sự nhầm lẫn về ý thức hệ. Mô hình Việt Nam đưa ra một bài học giá trị: sự đoàn kết dựa trên các mục tiêu quốc gia chung và công lý xã hội - không phải chủ nghĩa dân tộc gây chia rẽ - có thể giúp các xã hội vượt qua áp lực của toàn cầu hóa và chủ nghĩa tân tự do trong khi vẫn bảo vệ được chủ quyền và văn hóa. Và khi đó, quyền thiêng liêng, cơ bản nhất của con người - quyền được sống trong độc lập, tự do, quyền được tự quyết định vận mệnh của mình - cũng được bảo vệ./.
PHƯƠNG HÀ – PHƯƠNG THỊNH – NGỌC HÀ
