 |
| Ngành chăn nuôi gỡ khó để phát triển bền vững. Ảnh minh họa: TTXVN |
Đây là nội dung được các đại biểu chia sẻ tại "Hội nghị phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm bảo đảm nguồn cung dịp cuối năm 2025" do Cục Chăn nuôi và Thú y, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh, chiều 8/10.
*Thách thức lớn về dịch bệnh, giá cả và thiên tai
Ông Đinh Viết Tú, đại diện Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, trong 9 tháng đầu năm 2025, giá thịt lợn hơi có thời điểm tăng mạnh vào quý 1 do nhu cầu cao dịp Tết Nguyên đán. Tháng 3 là giai đoạn giá đạt đỉnh, khi miền Bắc lên 73.180 đồng/kg và miền Nam xấp xỉ 78.840 đồng/kg. Tuy nhiên, từ tháng 4 trở đi, giá bắt đầu giảm dần do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi (ASF) lan rộng khiến người tiêu dùng e ngại.
Hiện giá lợn hơi dao động quanh mức 54.000 - 57.000 đồng/kg ở miền Bắc và miền Trung, còn miền Nam nhỉnh hơn, khoảng 56.000 - 58.000 đồng/kg. Mức chênh lệch giữa các vùng không lớn, song giá giữa các tỉnh vẫn khác nhau từ 1.000 - 2.000 đồng/kg do khả năng cung ứng khác biệt.
Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) dự báo, sản lượng thịt lợn toàn cầu năm 2025 ước đạt 116,7 triệu tấn, tăng ở Brazil và Hoa Kỳ, giảm ở Trung Quốc và châu Âu. Trong nước, nhu cầu tiêu thụ thịt cuối năm dự báo tăng mạnh, đặc biệt vào dịp Tết Nguyên đán, nhưng nguồn cung có thể chịu áp lực lớn từ thịt nhập khẩu và chi phí đầu vào.
Theo ông Đinh Viết Tú, khó khăn chủ yếu của ngành chăn nuôi hiện nay là chi phí thức ăn chiếm tới 70% tổng giá thành, trong khi nguồn nguyên liệu nhập khẩu chi phối; nguy cơ tái phát dịch ASF, cúm gia cầm; và sự cạnh tranh từ thịt nhập khẩu có giá rẻ hơn. Nếu không tăng năng lực chế biến và dự trữ lạnh, thị trường có thể rơi vào trạng thái thiếu hụt hoặc dư thừa cục bộ trong dịp cao điểm.
Về dịch bệnh, ông Nguyễn Ngọc Tiến, Phó Trưởng phòng Dịch tễ thú y, Cục Chăn nuôi và Thú y thông tin, tình hình dịch tả lợn châu Phi có xu hướng giảm trong 2 tháng gần đây nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro. Tháng 7/2025, cả nước ghi nhận hơn 136.000 hộ chăn nuôi nhỏ, lẻ bị ảnh hưởng bởi dịch. Đến tháng 8, cả nước còn 477 ổ dịch, với hơn 65.000 con lợn mắc bệnh, chết hoặc tiêu hủy. Tháng 9, dịch giảm tiếp, chỉ còn hơn 200 ổ với khoảng 30.000 con bị tiêu hủy.
Dịch ASF tập trung chủ yếu ở các tỉnh miền Bắc như Tuyên Quang, Phú Thọ, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Hà Nội, Ninh Bình và lan xuống miền Trung như Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Ngãi… Phần lớn ổ dịch xảy ra ở hộ chăn nuôi nhỏ lẻ chưa bảo đảm các điều kiện an toàn sinh học. Để ổn định nguồn cung dịp cuối năm, các địa phương cần siết chặt kiểm dịch, hướng dẫn tái đàn an toàn và khuyến khích chăn nuôi tập trung.
Bà Phạm Kim Dung, Trưởng phòng Giống vật nuôi, Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết thêm, chỉ tính riêng 2 cơn bão số 10 và 11 đã gây thiệt hại hơn 8.000 tỷ đồng, cuốn trôi hơn 400.000 con gia cầm cùng hơn 1.600 con gia súc. Tính từ đầu năm, thiệt hại do dịch bệnh và thiên tai đã lên tới hơn 1,1 triệu con, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung thực phẩm và sinh kế của người dân.
Để ứng phó với diễn biến khó lường của thời tiết, dịch bệnh, bà Phạm Kim Dung đề xuất cần tăng cường nghiên cứu và ứng dụng các giống vật nuôi có khả năng kháng bệnh, thích nghi với khí hậu khắc nghiệt; đầu tư xây dựng chuồng trại kiên cố, tiết kiệm năng lượng, có khả năng điều hòa theo điều kiện khí hậu; phát triển công nghệ xử lý chất thải, quản lý môi trường hiệu quả và thiết lập hệ thống cảnh báo sớm về dịch bệnh, thiên tai, tăng hợp tác quốc tế trong giám sát khí hậu và chia sẻ dữ liệu dịch tễ.
*Chuyển đổi công nghệ và mở rộng chuỗi giá trị
Đồng Nai là địa phương có ngành chăn nuôi phát triển hàng đầu cả nước, giữ vai trò trọng yếu trong cung ứng thực phẩm cho TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Ông Nguyễn Văn Thắng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai cho biết: Tính đến tháng 9/2025, toàn tỉnh có khoảng 3,84 triệu con heo (tăng 0,17% so với cùng kỳ) và gần 36,2 triệu con gia cầm, chủ yếu là gà (tăng 3,88%). Ngành chăn nuôi trên địa bàn đang chuyển mạnh sang quy mô trang trại với khoảng 92% tổng đàn lợn và 84% tổng đàn gà. Tỉnh đã hình thành nhiều chuỗi liên kết, trong đó có 2 chuỗi thịt gà chế biến xuất khẩu sang Nhật Bản, sản lượng gần 1.000 tấn/tháng.
Ứng dụng khoa học kỹ thuật được đẩy mạnh, hơn 91% giống vật nuôi là giống tiến bộ kỹ thuật; hệ thống chuồng lạnh, cho ăn uống tự động và các quy trình an toàn như VietGAHP, GlobalGAP giúp nâng cao năng suất, kiểm soát dịch bệnh hiệu quả. Tuy vậy, chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn tồn tại xen kẽ, điều kiện vệ sinh và an toàn sinh học chưa đảm bảo, khiến nguy cơ dịch bệnh, đặc biệt là dịch tả lợn châu Phi và cúm gia cầm, luôn ở mức cao.
“Giai đoạn 2026–2030, Đồng Nai đặt mục tiêu tăng trưởng 4–5%/năm, nâng đàn heo lên 6 triệu con, gia cầm 48 triệu con. Tỉnh sẽ điều chỉnh quy hoạch, phát triển cụm chăn nuôi công nghệ cao gắn với chế biến – logistics, áp dụng công nghệ cao và chuyển đổi số trong quản lý, tăng cường phòng dịch, phát triển kinh tế tuần hoàn, đẩy mạnh chế biến sâu và mở rộng xuất khẩu, tạo nền tảng cho ngành chăn nuôi phát triển bền vững và quy mô lớn”, ông Nguyễn Tất Thắng thông tin thêm.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết: Nhiều năm qua, ngành chăn nuôi duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định ở mức tối thiểu 4,5–5,93%. Năm 2025, Bộ đặt mục tiêu tăng trưởng 5,7–5,9% với tổng sản lượng thịt gia súc, gia cầm khoảng 8,58 triệu tấn; sản lượng trứng trên 21 tỷ quả, sữa 1,3 triệu tấn.
Trong 9 tháng đầu năm 2025, sản lượng thịt lợn cả nước đạt hơn 4 triệu tấn, tăng 4,6% so với cùng kỳ; sản lượng thịt gia cầm đạt 1,92 triệu tấn. Tổng sản lượng hai nhóm này ước đạt gần 6 triệu tấn, tăng trên 5%. Xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi có bước chuyển dịch, 9 tháng đầu năm đạt 447 triệu USD, tăng 18,6%; lĩnh vực chăn nuôi cũng thu hút được nhiều doanh nghiệp lớn tham gia đầu tư.
Tuy nhiên, trước diễn biến phức tạp của thiên tai, dịch bệnh, các địa phương cần chủ động xây dựng phương án tái đàn, tập trung đảm bảo chăn nuôi an toàn sinh học, chuyển đổi dần mô hình chăn nuôi từ nhỏ lẻ sang tập trung, quy mô lớn.
Theo ông Phùng Đức Tiến, nhu cầu thực phẩm ngành chăn nuôi trong dịp Tết Nguyên đán 2026 dự báo sẽ tăng hơn 10%. Để đáp ứng đủ cả về số lượng và chất lượng, từng địa phương phải rà soát toàn bộ các khâu từ vùng nguyên liệu, truy xuất nguồn gốc, an toàn dịch bệnh. Song song với chăn nuôi, cần có quy hoạch hoạt động giết mổ chế biến, đặc biệt là chế biến sâu để nâng cao giá trị gia tăng trước bối cảnh hội nhập khu vực và quốc tế, đặc biệt là thúc đẩy xuất khẩu trong thời gian tới./.
