Nghị quyết số 193/2025/QH15 được Quốc hội ban hành là bước thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là hành lang pháp lý vượt trội với phạm vi thí điểm rõ ràng, cơ chế đặc thù, tính linh hoạt cao, cho phép rút ngắn thủ tục, tăng cường phân cấp, trao quyền, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và đội ngũ trí thức.
Đối với lĩnh vực viễn thông, Nghị quyết số 193 được đánh giá là nền tảng tạo nên những thay đổi mang tính lịch sử trong kỷ nguyên số: hỗ trợ doanh nghiệp kinh phí phát triển 5G; thí điểm thử nghiệm có kiểm soát dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp và phát triển cáp quang biển.
* Cụ thể hóa cơ chế
 |
| Công ty Rạng Đông ứng dụng dây chuyền sản xuất hiện đại, đổi mới khoa học công nghệ. |
| Ảnh minh họa: Xuân Cường - TTXVN |
Để quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 193, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 88/2025/NĐ-CP ngày 13/4/2025.
Với lĩnh vực viễn thông, Nghị định quy định điều kiện, căn cứ hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp viễn thông triển khai nhanh hạ tầng mạng 5G; xác định chi phí thiết bị bình quân cho một trạm phát sóng 5G được mua trong năm 2025 của các doanh nghiệp viễn thông được hỗ trợ; lập dự toán, thực hiện dự toán, quyết toán kinh phí hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp triển khai nhanh hạ tầng 5G. Cùng với đó là trách nhiệm kiểm tra, giám sát; xử lý bồi hoàn chi phí đối với doanh nghiệp trong việc đề nghị hỗ trợ tài chính.
Triển khai Nghị định, Bộ Khoa học và Công nghệ đã có văn bản gửi các doanh nghiệp viễn thông di động đề nghị xây dựng kế hoạch và dự toán kinh phí hỗ trợ triển khai nhanh hạ tầng mạng 5G theo quy định. Bộ Tài chính có văn bản chỉ đạo, đôn đốc Tập đoàn VNPT chủ động nghiên cứu, cân đối sử dụng nguồn vốn của doanh nghiệp để ưu tiên, triển khai thực hiện Kế hoạch phát triển mạng 5G theo đúng định hướng của Chính phủ, đảm bảo phù hợp với chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực và bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội đất nước trong thời kỳ mới.
Theo Nghị quyết số 193, việc thí điểm có kiểm soát dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp được xem là bước tiến chiến lược nhằm hiện đại hóa hạ tầng viễn thông, nâng cao khả năng kết nối tại các khu vực khó tiếp cận, nơi còn hạn chế về phát triển hạ tầng viễn thông mặt đất và thúc đẩy vị thế của Việt Nam trong làn sóng công nghệ toàn cầu. Thí điểm được thực hiện trong thời gian không quá 5 năm, kết thúc trước ngày 01/01/2031. Việc thí điểm dựa trên nguyên tắc bảo đảm quốc phòng, an ninh, trong đó không giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần, phần vốn góp hoặc tỷ lệ đóng góp của nhà đầu tư nước ngoài.
Nghị định số 88/2025/NĐ-CP quy định những nguyên tắc cụ thể đối với doanh nghiệp được triển khai thí điểm có kiểm soát dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tỉnh quỹ đạo tầm thấp. Các quy định bao gồm cấp phép và hồ sơ đề nghị cấp, sửa đổi, bổ sung nội dung giấy phép sử dụng tần số và thiết bị vô tuyến điện đối; trình tự, thủ tục giải quyết hồ sơ đề nghị cấp, sửa đổi, bổ sung nội dung giấy phép sử dụng tần số và thiết bị vô tuyến điện; thu hồi giấy phép sử dụng tần số và thiết bị vô tuyến điện; phí sử dụng tần số vô tuyến điện.
Trên cơ sở xét Đề án đầu tư và cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh Starlink tại Việt Nam của Tập đoàn SpaceX, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 659/QĐ-TTg ngày 23/03/2025 cho phép Tập đoàn SpaceX thí điểm triển khai dịch vụ viễn thông vệ tinh quỹ đạo tầm thấp không giới hạn tỷ lệ vốn đầu tư nước ngoài. Quyết định góp phần mở rộng khả năng phủ sóng Internet băng rộng đến các vùng sâu, vùng xa khó tiếp cận hạ tầng mặt đất; phát triển các địch vụ kết nối mới trên máy bay, tàu biển (hỗ trợ ngành hàng không, hàng hải) và tiềm năng thu hút đầu tư nước ngoài (cam kết 1.4 tỷ USD từ SpaceX) vào sản xuất thiết bị tại Việt Nam, tạo thêm việc làm trong nước.
Căn cứ quy định tại Nghị quyết số 193, các doanh nghiệp viễn thông đã chủ động triển khai các tuyến cáp quang biển quốc tế áp dụng trình tự, thủ tục quy định cho dự án đầu tư tại Việt Nam theo quy định của pháp luật về đầu tư và đáp ứng yêu cầu về bảo đảm quốc phòng, an ninh.
* Những kết quả bước đầu
Với khả năng cung cấp tốc độ siêu cao, độ trễ cực thấp và hỗ trợ kết nối đồng thời lớn, mạng 5G không chỉ là bước nâng cấp về tốc độ truyền dữ liệu mà còn là động lực thúc đẩy sự phát triển của nhiều lĩnh vực như y tế, giáo dục, sản xuất, đồng thời mở ra cơ hội to lớn để thực hiện thành công chuyển đổi số quốc gia. Theo ông Lê Thái Hòa, Phó Cục trưởng Cục Tần số Vô tuyến điện (Bộ Khoa học và Công nghệ), triển khai và phát triển mạng 5G tại Việt Nam không chỉ mang lại lợi ích về công nghệ mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và hỗ trợ quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa.
Đồng hành cùng các doanh nghiệp viễn thông, Nghị quyết số 193 quy định hỗ trợ các nhà mạng đầu tư vào hạ tầng 5G. Chính phủ sẽ hỗ trợ lên tới 15% tổng giá trị đầu tư nếu doanh nghiệp triển khai tối thiểu 20.000 trạm phát sóng trong năm 2025. Không bỏ lỡ cơ hội này, các nhà mạng đã nhanh chóng tham gia “cuộc đua” 5G. Đến nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đã nhận được kế hoạch và dự toán kinh phí triển khai của Tập đoàn Viettel và Tập đoàn VNPT. Bộ đang tổ chức rà soát, thẩm định, tổng hợp dự toán kinh phí hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp triển khai nhanh hạ tầng 5G để gửi Bộ Tài chính.
 |
| UBND tỉnh Gia Lai và Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) tổ chức Lễ ký kết thỏa thuận hợp tác về Chuyển đổi số giai đoạn 2026 – 2030. |
| Ảnh: Quang Thái - TTXVN |
Thông tin từ Cục Tần số Vô tuyến điện, Viettel, VNPT và MobiFone đã triển khai hơn 11.000 trạm 5G tại 100% các tỉnh, thành phố trên toàn quốc và phủ sóng 5G gần 26% dân số. Theo kế hoạch triển khai 5G của các nhà mạng, dự kiến đến hết năm 2025 số lượng trạm 5G trên toàn quốc sẽ đạt khoảng 68.000 trạm, phủ sóng tới 90% dân số.
Tập đoàn Viettel đặt mục tiêu đạt hơn 22.000 trạm 5G sẽ được lắp đặt, tích hợp và phát sóng trước ngày 31/12/2025, lũy kế đạt 29.000 trạm 5G. Viettel đã khẩn trương báo cáo Bộ Quốc phòng và thực hiện các thủ tục đấu thầu. Tháng 8/2025, số thiết bị 5G hiện đại nhất - một trong những lô hàng đầu tiên cho kế hoạch mở rộng mạng 5G của Viettel trong năm 2025 đã về đến Việt Nam, kịp thời phục vụ nhiệm vụ A80. Theo ông Đỗ Ngọc Phương, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật Khu vực 1 của Tổng Công ty Mạng lưới Viettel, sau khi hoàn thành nhiệm vụ A80, gần 1000 trạm tạm phát sóng 5G được thu hồi để lắp đặt lên mạng lưới mở rộng vùng phủ.
VNPT đã phủ sóng 5G tới tất cả khu vực trung tâm của các tỉnh, thành phố và những khu vực quan trọng như khu công nghiệp, sân bay, trung tâm chính trị. VNPT cũng đẩy mạnh hợp tác dùng chung hạ tầng 4G, 5G với các nhà mạng khác để giảm chi phí, mở rộng vùng phủ sóng.
MobiFone tập trung phủ sóng 5G tại trung tâm các tỉnh, thành phố lớn; tăng tốc triển khai 5G tại các khu vực trọng điểm, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh, đặt mục tiêu triển khai thêm 10.000 trạm phát sóng mới, mở rộng vùng phủ sóng 5G tới 100% xã trên cả nước.
Hiện Tập đoàn SpaceX đã hoàn thành thủ tục đăng ký kinh doanh, thủ tục thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam và đang hoàn thiện hô sơ đề gửi Bộ Khoa học và Công nghệ cấp giấy phép kinh doanh dịch vụ viễn thông.
Sở hữu một hệ thống cáp quang biển mạnh mẽ và tự chủ là yếu tố then chốt để bảo vệ an ninh dữ liệu quốc gia. Các tuyến cáp biển giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào hạ tầng do nước ngoài kiểm soát, từ đó tăng cường khả năng ứng phó với các rủi ro như gián đoạn kết nối hoặc tấn công mạng, đảm bảo an toàn quốc phòng, tài chính và thông tin công dân. Nghị quyết số 193 quy định các dự án đầu tư tuyến cáp viễn thông kết nối quốc tế trên biển có trạm cập bờ tại Việt Nam được thí điểm áp dụng trình tự, thủ tục quy định cho dự án đầu tư tại Việt Nam, đồng thời cho phép chỉ định thầu để thực hiện các gói thầu thuộc dự án trong giai đoạn 2025-2030.
Theo Báo cáo của Bộ Khoa và Công nghệ, tuyến cáp trực tiếp Việt Nam - Singapore (VT5S) do Tập đoàn Viettel làm chủ đầu tư, đang phối hợp đối tác xây dựng hồ sơ mời thầu, tiêu chí đánh giá lựa chọn nhà thầu, kế hoạch dự kiến của dự án, hồ sơ xin phê duyệt đầu tư dự án theo quy định. Mục tiêu của Viettel trong Quý I năm 2026 sẽ ký kết hợp đồng và dự kiến nghiệm thu đưa vào khai thác năm 2028-2029.
Tuyến cáp quang biển SJC2 (Tập đoàn VNPT tham gia góp vốn) được hoàn thành nghiệm thu và đưa vào khai thác, sử dụng từ 16/7/2025 với dung lượng thiết kế20Tbps, kết nối đi các hướng Hong Kong (Trung Quốc), Singapore, Nhật Bản.
Tuyến cáp quang biển ADC (Tập đoàn Viettel tham gia góp vốn) được đưa vào khai thác, sử dụng từ 16/4/2025 với dung lượng thiết kế 20Tbps, kết nối đi các hướng Hong Kong (Trung Quốc), Singapore, Nhật Bản.
Nghị quyết số 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là cơ sở pháp lý để khơi thông nguồn lực cho lĩnh vực khoa học và công nghệ, trong đó có lĩnh vực viễn thông. Đây là nền tảng quan trọng nhằm huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực trong nước, quốc tế, thúc đẩy hình thành các mô hình mới, sản phẩm mới, dịch vụ mới, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tạo bước chuyển mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội theo hướng bền vững và hội nhập sâu rộng./.
