 |
| Khu vực phía Bắc tỉnh Thái Nguyên hiện có nhiều hợp tác xã, doanh nghiệp chế biến trà hoa vàng đạt OCOP 3 sao, 4 sao. |
| Ảnh: TTXVN |
Cây trà hoa vàng, hay còn gọi là chè hoa vàng, vốn là loài cây rừng mọc dại đã được người dân địa phương quan tâm từ hơn hai thập kỷ trước. Tuy nhiên, trong thời gian đầu, chỉ có một số ít người dân biết sử dụng lá và hoa để đun nước uống mà chưa nhận thức được hết giá trị dược liệu quý hiếm của nó. Đến khi tiềm năng và giá trị kinh tế của trà hoa vàng được khẳng định, loài cây này mới thực sự "hồi sinh", được bà con nông dân trồng đại trà và nhanh chóng trở thành cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Câu chuyện của anh Bàn Văn Mùi, người dân thôn Bản Mún, xã Bạch Thông, là một minh chứng rõ nét cho sự chuyển đổi này. Nhiều năm qua, gia đình anh Mùi đã có nguồn thu nhập ổn định từ vườn trà hoa vàng. Sau khi tìm hiểu về thị trường, sự sinh trưởng và phát triển của cây trà, thấy phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu tại địa phương, anh đã mạnh dạn đưa cây về vườn nhà trồng thử. Điều bất ngờ là cây trà hoa vàng phát triển rất tốt mà không cần phải chăm sóc cầu kỳ. Từ thành công ban đầu, anh Mùi đã tự ươm giống và nhân rộng dần. Đến nay, vườn trà hoa vàng của gia đình anh đã lên tới 600 trăm gốc, mang về thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm từ việc bán hoa và lá, trở thành nguồn thu nhập đáng kể cho gia đình.
Ông Lý Đình Văn, Trưởng thôn Bản Mún, chia sẻ, cây trà hoa vàng vốn là cây mọc dại trong rừng, nhưng mấy năm gần đây, khi thấy rõ hiệu quả kinh tế, nhiều hộ đã đưa về vườn nhà trồng, chăm sóc và bảo vệ. Hộ anh Bàn Văn Mùi là một trong những hộ tiên phong, mạnh dạn trồng thử và thuần hóa thành công. Thấy hiệu quả, nhiều hộ khác đã học tập làm theo, nâng tổng số hộ trồng trà hoa vàng trên toàn thôn lên khoảng hơn 20 hộ. Thôn Bản Mún có 84 hộ, chủ yếu là đồng bào dân tộc Dao. Nhờ những cây trồng giá trị kinh tế cao như trà hoa vàng, hiện tại, thôn chỉ còn lại 2 hộ nghèo. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của cây trà hoa vàng trong giảm nghèo bền vững, cải thiện sinh kế cho người dân địa phương...
Trà hoa vàng có giá trị kinh tế cao, đặc biệt là hoa. Mùa vụ hoa kéo dài từ tháng 12 năm trước đến hết tháng 3 năm sau. Hiện nay, giá mỗi kg hoa tươi dao động từ 350.000 đồng đến 500.000 đồng. Bên cạnh đó, quả tươi cũng có giá 90.000 đồng/kg và lá tươi là 20.000 đồng/kg, trong khi nhu cầu của thị trường vẫn rất lớn. Sự hấp dẫn về mặt kinh tế đã thúc đẩy sự hình thành của chuỗi liên kết giá trị, từ trồng trọt đến chế biến. Khu vực phía Bắc tỉnh Thái Nguyên hiện có hơn 4 hợp tác xã và doanh nghiệp đã thực hiện liên kết với các nông hộ để trồng, chế biến và xây dựng sản phẩm trà hoa vàng đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, 4 sao. Việc hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp và người nông dân không chỉ góp phần phát triển vùng dược liệu sạch, bền vững phục vụ chế biến và hướng tới xuất khẩu mà còn giúp bảo tồn, lưu giữ nguồn gen quý của cây dược liệu.
 |
| Sản phẩm trà hoa vàng được sấy tại Công ty TNHH Hà Diệp (Thái Nguyên) |
| Ảnh: TTXVN |
Điển hình cho sự liên kết bền vững, xây dựng chuỗi giá trị là Công ty TNHH Hà Diệp. Năm 2021, công ty đã đầu tư xây dựng nhà xưởng và hệ thống máy móc chế biến quy mô lớn. Bà Hà Minh Đợi, Giám đốc công ty cho biết, công ty đã phối hợp với các chuyên gia để nghiên cứu thổ nhưỡng, khí hậu và đầu tư liên kết trồng hơn 15 ha trà hoa vàng tại xã Đôn Phong (huyện Bạch Thông) và Đồng Thắng (huyện Chợ Đồn).
Đặc biệt, Công ty TNHH Hà Diệp đã ứng dụng công nghệ sấy thăng hoa hiện đại để tạo ra sản phẩm trà hoa vàng nguyên bông. Công nghệ này giúp sản phẩm giữ được hình dạng, màu sắc gần như nguyên vẹn như lúc tươi và bảo toàn trọn vẹn hàm lượng các vi chất quý. Đến nay, công ty đã có các sản phẩm đa dạng như trà nguyên bông, trà túi lọc, và rượu trà hoa vàng. Sản phẩm trà hoa vàng nguyên bông và trà túi lọc của công ty đã được công nhận đạt sản phẩm OCOP 4 sao và hiện đã có mặt tại hệ thống các siêu thị lớn trên toàn quốc với mức giá bán cao. Từ chỗ có nguy cơ cạn kiệt trong tự nhiên, cây chè hoa vàng giờ đây được nhân giống, trồng ngày càng nhiều ở các xã phía Bắc tỉnh Thái Nguyên. Sự hình thành và phát triển của chuỗi liên kết từ trồng, chăm sóc, chế biến đã tạo động lực mạnh mẽ cho việc phát triển loại cây này.
Thực tế hiện nay, cây trà hoa vàng đã chuyển mình từ một loài cây dại thành cây trồng chủ lực, góp phần quan trọng vào công cuộc giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới ở địa phương, phát huy giá trị của cây dược liệu bản địa, nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân và xây dựng thương hiệu nông sản đặc trưng cho khu vực phía Bắc tỉnh Thái Nguyên.
