Những trận bão lũ dồn dập tháng 10 và 11/2025 đã phơi bày mức độ dễ tổn thương của Đà Nẵng trước thách thức ngày càng khốc liệt của biến đổi khí hậu với ngập úng đô thị và sạt lở đất, sạt lở bờ biển diễn biến bất thường.
Hơn 100 nghìn ngôi nhà bị nước bao vây, hàng chục xã phường chìm sâu trong lũ, nhiều tuyến giao thông và bờ biển trọng điểm bị khoét hàm ếch…, tổng thiệt hại lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Trong bối cảnh thiên tai ngày càng cực đoan, bài toán chống ngập – chống sạt lở đòi hỏi những giải pháp căn cơ, đồng bộ và dài hạn hơn bao giờ hết.
 |
| Phố cổ Hội An, Đà Nẵng bị ngập sâu trong mưa lũ lịch sử. |
| Ảnh: Quốc Dũng/TTXVN |
Chỉ riêng các trận bão lũ lớn trong tháng 10 và 11/2025 đã gây ngập lụt, sạt lở khắp nơi, từ vùng đồng bằng ven biển, vùng đô thị đến vùng miền núi; trong đó chủ yếu ở tỉnh Quảng Nam cũ.
Bão lũ khiến hơn 100 nghìn ngôi nhà bị ngập nước, hơn 40 xã, phường trong tổng số 94 xã, phường, đặc khu của thành phố Đà Nẵng bị ngập sâu. Hàng chục tuyến giao thông bị sạt lở nặng gây ách tắc giao thông trong nhiều ngày.
Là một trong những bãi biển được đánh giá là đẹp nhất châu Á, nhưng trước khi cơn bão số 12 (cuối tháng 10/2025), triều cường và sóng cao liên tục dội vào đất liền, tiếp tục gây ra tình trạng sạt lở nặng khu vực bờ biển An Bàng thuộc khu phố Tân Thạnh phường Hội An Tây với chiều dài hơn 200 mét, sâu vào đất liền hàng chục mét, đe dọa trực tiếp đến an toàn của khu dân cư và hạ tầng du lịch bên trong. Thành phố Đà Nẵng đã triển khai khẩn cấp các biện pháp thi công để ngăn chặn tạm thời tình trạng sạt lở nghiêm trọng tại bờ biển, bảo vệ tài nguyên và an toàn cho cộng đồng.
Để bảo vệ bờ biển và hạn chế ngập lũ cho phố cổ Hội An, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Mai Văn Công, Giảng viên cao cấp Trường Đại học Thủy lợi, giảng viên Đại học Công nghệ Delft Hà Lan đề xuất, trong chiến lược phát triển đô thị biển, vấn đề đặt biệt quan trọng là phải tuân thủ nguyên tắc quản lý tổng hợp vùng bờ biển trong khu vực. Muốn phục hồi bền vững bờ biển Hội An thì phải can thiệp trực tiếp vào nguyên nhân gốc rễ của vấn đề gây xói lở. Đó là sự là mất cân bằng bùn cát dọc bờ dưới tác động của dòng ven do trường sóng tạo ra.
 |
| Bộ chỉ huy quân sự thành phố Đà Nẵng tham gia làm sạch môi trường sau lũ tại Hội An (Đà Nẵng) |
| Ảnh: Trần Tĩnh/TTXVN |
Mặt khác phải tạo trạng thái cân bằng bùn cát mới, từ đó gây bồi và tạo lại thế cân bằng ổn định cho bãi biển, ngăn chặn tình trạng sạt lở bờ biển Hội An trong nhiều năm qua.Hiện thực hóa những đề xuất của các nhà khoa học, trong mấy năm gần đây, nhiều dự án bảo vệ khẩn cấp bờ biển Hội An đã được thành phố Đà Nẵng triển khai. Trong năm 2025, với tổng đầu tư 42 triệu Euro, tương đương hơn 982 tỷ đồng, các đơn vị thi công đang đẩy mạnh tốc độ thi công tuyến đê ngầm giảm sóng dài gần 2,2 km, nằm cách bờ khoảng 250m, xây dựng nhiều mỏ hàn, sử dụng lượng cát nạo vét để tạo và nuôi bãi, tạo sự cân bằng trầm tích, giảm nguy cơ xói lở cho thêm hơn 3 km bờ biển Hội An trong mùa mưa bão.
Dự kiến công trình sẽ hoàn thành đưa vào sử dụng trong năm 2026 sẽ có tổng cộng khoảng 7 km bờ biển Hội An được bảo vệ.Tại khu đô thị Tam Kỳ, nay thuộc 4 phường Tam Kỳ, Quảng Phú, Hương Trà, và Bàn Thạch, Giám đốc Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng các công trình giao thông tỉnh Quảng Nam Nguyễn Văn Thường cho biết, Dự án Phát triển tích hợp thích ứng thành phố Đà Nẵng gồm các hạng mục chính: Nạo vét sông Trường Giang, Tổ hợp công trình thoát lũ và 7 cây cầu kiên cố bắc qua sông Trường Giang, có tổng vốn đầu tư trên 2.722 tỷ đồng. Khi hoàn thành vào năm 2031, dự án được kỳ vọng sẽ giải quyết một cách triệt để bài toán úng ngập đô thị trên vùng rộng lớn của các xã, phường Duy Nghĩa, Thăng An, Thăng Trường, Tam Xuân, Tam Anh, Tam Hải, Bàn Thạch, Quảng Phú, Hương Trà, Tam Kỳ, thành phố Đà Nẵng.
Nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ I, Đảng bộ thành phố Đà Nẵng, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định mục tiêu đến năm 2030 là sẽ đưa thành phố trở thành cực tăng trưởng của Việt Nam. Để đạt mục tiêu này, thành phố Đà Nẵng sẽ tiếp tục đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại, đồng bộ, trở thành vùng động lực phát triển của khu vực duyên hải miền Trung và cả nước.
Để hiện thực hóa khát vọng này, việc “bắt” đúng bệnh để có giải pháp căn cơ, bền vững và phù hợp với điều kiện thực tiễn trong nỗ lực chống ngập cho vùng đô thị, nâng cao khả năng thích ứng của cộng đồng với biến đổi khí hậu đang là vấn đề bức bách không chỉ riêng Đà Nẵng mà còn đối với cả các đô thị ven biển.
Bài 3: Quản trị lưu vực sông cần mô hình mới
