Dự án chuyển đổi nghề trong khai thác thủy sản trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2026–2030 đưa ra mục tiêu chuyển đổi khoảng 6% tổng số tàu cá hiện có, tập trung vào nhóm tàu khai thác ven bờ, vùng lộng và một phần tàu lưới kéo vùng khơi sang các nghề ít tác động đến môi trường như nghề câu, lưới rê, lưới vây, lồng bẫy hoặc dịch vụ hậu cần thủy sản.
Đối với những tàu lưới kéo đã cũ, hết thời gian khấu hao, thành phố khuyến khích tự giải bản, từng bước tinh giản đội tàu, phù hợp với hạn ngạch khai thác được giao. Cụ thể, đối với nhóm tàu vùng bờ, chuyển đổi 100% tàu lưới kéo moi, ruốc sang nghề câu. Đối với nhóm tàu cá vùng lộng, chuyển đổi 50% tàu lưới kéo sang nghề lưới rê. Nhóm tàu cá vùng khơi, chuyển đổi 20% tàu lưới kéo vùng khơi sang các nghề lưới rê, nghề câu, nghề chụp, nghề lồng bẫy….
Không chỉ dừng lại ở chuyển đổi phương tiện và nghề khai thác, dự án còn đặc biệt chú trọng đến yếu tố con người. Theo thống kê, lao động trên tàu cá phần lớn là lao động phổ thông, trình độ văn hóa còn hạn chế, thu nhập phụ thuộc chủ yếu vào hoạt động khai thác biển. Việc chuyển đổi nghề vì vậy tác động trực tiếp đến đời sống của hàng nghìn hộ ngư dân. Để bảo đảm an sinh xã hội, thành phố dự kiến hỗ trợ đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật, tư vấn việc làm và hỗ trợ thu nhập trong thời gian chuyển đổi cho khoảng 1.700 lao động, với tổng kinh phí an sinh hơn 15 tỷ đồng.
Song song đó, TP. Hồ Chí Minh bố trí nguồn lực hỗ trợ đầu tư ban đầu cho ngư dân chuyển đổi nghề bao gồm hỗ trợ mua ngư cụ, cải hoán tàu, trang thiết bị và vật tư sản xuất. Tổng kinh phí hỗ trợ chuyển đổi nghề và an sinh xã hội của dự án ước tính hơn 67 tỷ đồng, huy động từ ngân sách địa phương, nguồn xã hội hóa và các nguồn tín dụng
 |
| Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Hoàng Nguyên Dinh kiểm tra, khảo sát về công tác chống khai thác IUU tại cảng cá Hưng Thái, xã Long Hải. |
| Ảnh: Hoàng Nhị/TTXVN |
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hồ Chí Minh, tính đến nay, toàn thành phố có 4.475 tàu cá, trong đó còn 207 tàu không đủ điều kiện hoạt động, tiềm ẩn nguy cơ cao vi phạm IUU. Đáng chú ý, hiện nay nghề lưới kéo (nghề giã cào) chiếm tỷ lệ lớn nhất với 25% tổng số lượng tàu, nghề lưới rê chiếm 22%, nghề câu chiếm 14%, nghề lưới vây, nghề lồng bẫy và nghề hậu cần thuỷ sản cùng có tỷ lệ 5%, nghề chụp chiếm tỷ lệ 2% tổng số lượng tàu....
Điều này cho thấy cơ cấu nghề khai thác hiện nay trên địa bàn thành phố đang mất cân đối, khi các nghề có tính xâm hại nguồn lợi như lưới kéo lại chiếm tỷ lệ lớn, trong khi các nghề khai thác chọn lọc, thân thiện với môi trường lại chiếm tỷ lệ thấp. Thực tế này không chỉ gây suy giảm nguồn lợi thủy sản mà còn ảnh hưởng đến tính bền vững của sinh kế ngư dân ven bi
 |
| Tàu bốc dỡ cá tại Cảng cá Xí nghiệp Dịch vụ hậu cần Thủy sản Hưng Thái, xã Long Hải (TP. Hồ Chí Minh) |
| Ảnh: Hoàng Nhị/TTXVN |
Bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Hồ Chí Minh khẳng định, chuyển đổi nghề khai thác thủy sản là xu thế tất yếu, không chỉ để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế mà còn nhằm khôi phục nguồn lợi thủy sản, bảo vệ môi trường sinh thái biển và nâng cao giá trị gia tăng cho ngành thủy sản thành phố. Việc triển khai dự án đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các sở, ngành, chính quyền địa phương và đặc biệt là sự đồng thuận của cộng đồng ngư dân.
Về lâu dài, dự án được kỳ vọng sẽ góp phần hình thành đội tàu khai thác hợp lý, nghề cá có trách nhiệm, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế biển bền vững. Đây không chỉ là bài toán quản lý ngành thủy sản, mà còn là cam kết của TP. Hồ Chí Minh trong việc hài hòa giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và bảo đảm sinh kế cho người dân ven biển trong giai đoạn mớ
